ENTAH premis yang ke berapa kawasan berbumbung dan tertutup sekitar kawasan Rehat dan Rawat (R&R) di lebuh raya diwartakan sebagai kawasan larangan merokok. Boleh dikatakan saban tahun ada sahaja premis baru diwartakan. Difahamkan Kementerian Kesihatan sehingga kini mewartakan 20 kategori tempat awam yang dilarang merokok di bawah Peraturan-Peraturan Kawalan Hasil Tembakau 2004. Selain itu, kementerian dengan kerjasama Kerajaan-Kerajaan Negeri juga mewartakan zon-zon larangan merokok yang khusus di negeri-negeri, terutama di kawasan tumpuan pelancong dan orang awam. Langkah itu adalah bagi melindungi orang awam daripada terdedah kepada asap tembakau. Harus diingat bahawa pendedahan kepada asap rokok, boleh menyebabkan kesan kesihatan yang buruk, sama seperti tabiat merokok.
Ketika kawasan larangan yang di-wartakan semakin bertambah, adakah jumlah perokok berkurangan? Ketika ini, jumlah perokok dalam negara mencecah 4.7 juta orang atau 23.1 peratus daripada populasi penduduk. Kos rawatan bagi penyakit utama akibat merokok adalah sebanyak RM3 bilion setahun iaitu koronari jantung (RM545 juta), kanser paru-paru (RM133 juta) dan penyakit paru-paru kronik (RM2.247 bilion). Harga rokok pula terus meningkat tetapi perokok tidak peduli. Soal harga letak sebelah. Fatwa haram juga tidak dipedulikan. Mereka hanya ‘melompat’ apabila makanan itu dicemari DNA babi, marah ayam di pasar tidak disembelih dengan sempurna dan membantah jualan arak di kedai 24 jam. Begitulah pengertian haram dan halal. Seolah-olah haram jatuh status makruh apabila manusia memerlukannya. Jika fatwa agama tidak mampu diikuti adakah undang-undang buatan manusia akan dipatuhi?
Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) juga melaporkan enam juta orang mati setiap tahun akibat rokok. Jumlah itu dijangka meningkat ke-pada lapan juta pada tahun 2030 disebabkan tembakau ini. Paling mendukacitakan daripada enam juta orang itu, lebih 600,000 adalah bukan perokok. Mereka mati akibat terdedah kepada asap rokok sekunder. Kepada perokok, adakah anda bersedia menerima tanggungjawab sebagai penyebab kepada rakan-rakan yang tidak merokok menanggung derita penyakit yang disenaraikan tadi? Berbalik kepada pewartaan kawasan, isu premis larangan merokok ini adalah perkara lama. Cuma diperingatkan kembali selepas kawasan baru diwartakan. Iklan, poster larangan merokok memang mudah dilihat di kawasan yang diisytiharkan. Kadang-kadang perokok selamba sahaja menghisap rokok di bawah tanda larangan itu.
Elok diselak kembali sepintas lalu kawasan yang diwartakan sebagai zon larangan merokok termasuk di lobi hotel, ruang pejabat berhawa dingin, pusat hiburan, hospital atau klinik, lif awam, kenderaan awam, tempat makan berhawa dingin, lapangan terbang (kecuali kawasan yang dikhaskan), premis kerajaan, dewan dan institusi pendidikan tinggi, tadika, taman asuhan kanak-kanak, hentian pengangkutan awam, sekolah, kaunter perkhidmatan bank dan institusi kewangan. Begitu juga kawasan Telekom Malaysia Berhad, Tenaga Nasional Bhd. dan Pos Malaysia Bhd., kompleks membeli-belah, kompleks sukan, stadium, stesen minyak dan macam-macam lagi. Zon larangan ini terus diperluaskan bagi memastikan perokok tegar tidak mengganggu dan menjejaskan kesihatan mereka yang tidak merokok.
Malangnya peraturan itu sekadar di atas kertas. Perokok bebas merokok dalam restoran yang diwartakan kawasan larangan. Mereka tidak peduli asap rokok itu mengganggu keselesaan pelanggan (bukan perokok) terutama yang membawa anak-anak dan isteri yang sedang menjamu selera. Sesetengah restoran membahagikan ruang merokok dan tidak merokok. Kalau restoran diisytiharkan kawasan larangan merokok kenapa perlu ada pembahagian ruang? Ada juga bahagian yang dipisahkan dibuat secara terbuka, bermakna asap rokok bebas memasuki kawasan larangan merokok. Inilah peraturan yang dianggap tidak serius.
Sebut pasal restoran, dulu di medan selera KL Sentral ada ruang makan khas untuk perokok, tertutup di dalam ‘akuarium’. Kini kawasan itu dimansuhkan dan disediakan ‘akuarium khas’ yang kecil untuk merokok sahaja. Ini satu perkembangan yang baik. Peraturan larangan merokok di kawasan yang diwartakan adalah undang-undang yang boleh dilanggar kerana ia tidak sama apabila kita ‘melanggar’ lampu isyarat atau kamera AES atau tidak menjelaskan bayaran tempat letak kereta. Jarang kita dengar atau terbaca perokok yang didakwa atau didenda kerana melanggar peraturan berkenaan. Untuk makluman, mereka yang melakukan kesalahan di kawasan larangan ini boleh dikompaun RM250 atau didenda sehingga RM10,000 atau dipenjara bagi tempoh tidak melebihi dua tahun jika disabitkan kesalahan.
Tidak ada juga kumpulan manusia yang selalu bercakap hak asasi manusia memberi perhatian terhadap isu ini. Seolah-olah bukan perokok tidak mempunyai hak untuk menyedut udara bersih dan segar tanpa asap rokok. Pemilik premis boleh mengeluarkan pekeliling berjela-jela dan menampal pelbagai poster larangan tetapi akhirnya undang-undang itu tinggal sebagai pekeliling dan tempelan. Sekadar hiasan. Memang sukar untuk menyedarkan perokok. Mereka tahu bahaya merokok kepada diri, keluarga dan masyarakat.
Mereka tahu asap rokok mengganggu keselesaan orang lain sehingga rambut, baju orang yang berhampiran mereka berbau asap rokok. Cuba masuk tandas selepas perokok ‘menunaikan hajatnya’ sambil merokok. Pastinya pakaian anda akan turut dipalit bau busuk asap rokok. Begitu juga di dalam kereta perokok. Baunya melekat dan mengganggu bukan perokok. Perokok juga tahu bau yang keluar daripada mulut mengganggu keselesaan makmum di kiri kanan mereka ketika solat berjemaah. Sama baunya selepas memakan durian, petai atau jering. Mereka tahu semuanya itu mengganggu keselesaan. Tetapi peduli apa?
Begitulah undang-undang atau larangan merokok di kawasan berkenaan. Pihak berkuasa tidak berupaya untuk menguat kuasakannya. Sekali sekala, adalah penguatkuasaan. Bayangkan jika penguatkuasaan benar-benar mengambil tempat dalam kawasan larangan merokok ini. Cukuplah kompaun RM50 seorang. Memang sukar untuk mendidik perokok menghormati orang lain. Perokok ada pendirian sendiri dalam bab ini. Kalau bab lain mungkin boleh patuh dan ikut tetapi kalau pasal rokok, susah. Contohnya orang politik. Mereka sedia menerima pandangan pemimpin dalam beberapa perkara tertentu dan akan akur tetapi kalau pemimpin bercakap pasal rokok dan terkena pada batang hidung sendiri, mereka diam membisu. Mereka sedia digelar apa sahaja asalkan bebas merokok.
Lebih memalukan apabila sikap perokok yang suka membuang puntung rokok di merata tempat, di dalam sinki tandas, di atas lantai dan di tangga. Samalah seperti orang yang suka membuang sampah di merata-rata tempat walaupun tong sampah disediakan. Kerajaan boleh mewartakan seberapa banyak kawasan larangan merokok tetapi pewartaan tanpa kuat kuasa hanya membuang masa, tenaga dan wang untuk memaklumkan kepada masyarakat mengenai kawasan Dilarang Merokok!
UMA230614012C#
